واکنش های متفاوت سرمایه گذاران نسبت به اطلاعات سود، موجب واکنش های متفاوت بازار می گردد. هدف اصلی این تحقیق، بررسی تاثیر کیفیت سود بر ضریب واکنش سود است. بسیاری از تحلیل گران مالی معتقدند کیفیت سود بر مبنای مجموعه ای از متغیرهای مالی اساسی اندازه گیری می گردد که در ارزیابی اوراق بهادار مفید است. در این تحقیق، علائم اساسی در مورد موجودی کالا، حساب های دریافتنی، سود ناویژه، هزینه های اداری و فروش اظهارنظر حسابرسی توسط سرمایه گذاران جهت ارزیابی کیفیت سود مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری شامل شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه آماری تعداد 93 شرکت بوده است. داده های تحقیق مربوط به یک دوره زمانی نه ساله (سال های 1378 -1386) می باشد. روش بررسی داده ها مقطعی بوده است. تمامی علائم اساسی ذکر شده برای هر شرکت عضو نمونه آماری محاسبه و در نهایت شرکت های عضو نمونه آماری برای هر سال به سه گروه (کیفیت بالا، کیفیت متوسط و کیفیت پایین) تقسیم شدند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که ضریب واکنش سود در شرکت های با کیفیت سود مختلف (کیفیت بالا، متوسط و پایین)، تفاوت معنی داری با هم ندارد.

پیش بینی سود توسط مدیران و خصوصیات آن، نشانه ای از ارائه اطلاعات خصوصی مدیران و یا تایید ادعاهای آنها می باشد. این علامت به سرمایه گذاران کمک می کند تا رابطه بین پیش بینی مدیر و سود آینده را بهتر درک کنند و در نتیجه اوراق بهادار را به درستی قیمت گذاری کنند. هدف این مقاله بررسی این موضوع است که آیا انتشار پیش بینی مدیران و خصوصیات این پیش بینی بر رابطه بین بازده و سود آینده اثر می گذارد. این پژوهش از ضریب واکنش سود آینده رویکرد استفاده نموده است زیرا خصوصیات مختلف پیش بینی سود می تواند برای پیش بینی سود آینده مورد استفاده قرار گیرد. هرچه خصوصیات پیش بینی بهتر باشد، توانایی سرمایه گذاران برای پیش بینی سود آینده بیشتر می شود و محتوای اطلاعاتی قیمت سهام در مورد سود آینده را افزایش می دهد در نتیجه ضریب واکنش سود آینده بیشتر می شود. این پژوهش در راستای تحقیقات گلب و زاروئین (2002)، توکر و زاروئین (2006) و چو و همکاران (2008) می باشد. برای این منظور 347 مشاهده شرکت- سال از سال 1384 تا 1389 جمع آوری شده است. نتایج تجربی تحقیق نشان می دهد اگر دفعات پیش بینی مدیریت بیشتر و دقت آن بالاتر باشد، بر رابطه بین بازده و سود آینده اثر می گذارد. بعلاوه الگوی تحقیق با اضافه کردن متغیرهای کنترلی ای نظیر اندازه شرکت، رشد و سودده و زیان ده بودن بسط داده شد تا اثر متغیرهای حذف شده را کنترل کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد پیش بینی مدیریت بر رابطه بین بازده و سود آینده اثر می گذارد. هرچه دفعات پیش بینی بیشتر و میزان خطای آن کمتر باشد، اعتبار آن از دید سرمایه گذاران بیشتر خواهد شد.

واکنشهای متفاوت سرمایه گذاران نسبت به اطلاعات سود، موجب واکنشهای متفاوت بازار می گردد. از جمله عواملی که ممکن است موجب واکنش متفاوت بازار به اطلاعات سود شود، مدیریت سود می باشد. هدف اصلی این تحقیق، بررسی رابطه بین مدیریت سود و ضریب واکنش سود است. بسیاری از تحلیل گران مالی معتقدند مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی اختیاری اندازه گیری می گردد که در این تحقیق، از مدل تعدیل شده جونز برای مدیریت سود و همچنین برای ضریب واکنش سود از مدل اهلسون استفاده شد. این مدل از طریق رگرسیون قیمت به سود هر سهم بدست می آید و ضریب سود هر سهم در مدل بیانگر ضریب واکنش سود می باشد. جامعه آماری شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه آماری تعداد 154 شرکت می باشد. داده های تحقیق مربوط به یک دوره زمانی 6 ساله 1385-1390 می باشد. داده ها به صورت سال شرکت مرتب شده و با استفاده از تحلیل رگرسیون ترکیبی چند متغیره مدل ها برآورد شده و فرضیه های تحقیق آزمون شدند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین مدیریت سود و ضریب واکنش سود رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. همچنین ضریب واکنش سود در شرکتهایی که اقدام به مدیریت سود می نمایند، بیشتر از شرکتهایی است که اقدام به مدیریت سود نمی کنند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در پژوهش های پیشین، محتوای اطلاعاتی متغیرهای حسابداری در شرایطی تحت تاثیر فروض کلاسیک اقتصاد و مالی بررسی می شود که چنین چارچوبی، بینشی در خصوص اثرات رفتارهای غیرعقلایی سرمایه گذاران فراهم نمی آورد. این در حالی است که متون نظری و نتایج پژوهش های تجربی اخیر حاکی از آن است که احساسات سرمایه گذاران، می تواند بر واکنش آنها به اطلاعات حسابداری و همچنین ارزشیابی سهام شرکت ها اثرگذار باشد. با توجه به شواهد پژوهش های پیشین در خصوص تفاوت در واکنش ها به اخبار سود حسابداری، در پژوهش حاضر، اثر تمایلات سرمایه گذاران، بر تخمین ضریب واکنش به سود حسابداری و هر یک از اجزای آن، به صورت تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. بر مبنای داده های 100 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1389 تا 1396، نتایج نشان می دهد که سودهای جاری و آتی حسابداری، اثر مثبت و معناداری بر بازده سهام دارند؛ اما تمایلات سرمایه گذاران می تواند ضریب واکنش به سود جاری را کاهش دهد. بررسی های بیشتر نیز، حاکی از اثر منفی تمایلات سرمایه گذاران بر ضریب اجزای نقدی و تعهدی سودهای آتی انعکاس یافته در بازده جاری سهام است.

مطالعات انجام شده طی سی سال گذشته توسط پژوهشگران بر روی ارتباط بین بازدهی و سود سهام، حاکی از این نکته است که سود و اطلاعات مرتبط باسود، بر بازدهی [ii] سهام تاثیرگذار است.بسیاری از مطالعات انجام شده با استفاده از مدل رگرسیون ارتباط بازدهی را به عنوان متغیر وابسته با سود به عنوان متغیر مستقل مورد بررسی قرار داده اند. نتایج مطالعاتی که بر روی ارتباط بین بازدهی با سود شرکت ها انجام شده است ضریب مشخصی را در بررسی رگرسیون سود غیرمنتظره سالانه به عنوان متغیر مستقل و بازدهی غیرعادی [iii] به عنوان متغیر وابسته معرفی می کنند.در این پژوهش ضمن بررسی و اندازه گیری اثرات سود اعلامی شرکتهای پربازده و کم بازده در بورس اوراق بهادار تهران در سالهای1385  و 1389 بر بازدهی آنها و بررسی مقایسه ای آنها خواهیم دید که واکنش بازار در مقابل اخبار خوب (تعدیل مثبت سود اعلامی) و بد (تعدیل منفی سود اعلامی) واکنشی بیش از انتظار نیست و از طرف دیگر حساسیت بازار به اخبار خوب و بد واکنشی احساسی نیست. نتایج این پژوهش وجود تفاوت در ضریب واکنش به سود در شرکتهای پربازده و کم بازده را مورد تاکید قرارداده و البته رابطه ای معنادار بین اخبار خوب و بد و واکنش بازار را تائید نمی کند، تنها رابطه معنادار مربوط به اخبار بد در شرکتهای کم بازده می باشد، بدین معنا که بازار در مقابل اخبار بد (تعدیلهای منفی) مربوط به شرکتهای کم بازده واکنشی بیش از انتظار را نشان می دهد.

سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و تحلیل گران مالی علاقه مندند اطلاعات بیشتری راجع به هموارسازی سود در شرکت های سرمایه پذیر داشته باشند؛ به خصوص اگر این اطلاعات بر تصمیم گیری آنها موثر باشد. یافته های بسیاری از پژوهش های انجام شده داخلی و خارجی نشان دهنده این است که سرمایه گذاران در تصمیمات سرمایه گذاری، سود هموار و کم نوسان را ترجیح می دهند. در این راستا مدیران تلاش می کنند سود و نرخ رشد آن را هموار نشان دهند. نتایج اکثریت قریب به اتفاق پژوهش ها نشان داده است که صورتهای مالی و اعلان سود دارای بار اطلاعاتی برای بازار سهام است. این پژوهش نیز به دو منظور یکی بررسی تاثیر سود غیرمنتظره بر واکنش سهامداران و دیگری میزان تاثیرگذاری سود غیر منتظره، بر بازده سرمایه گذاران انجام شده است. در این پژوهش سود به عنوان یکی از با اهمیت ترین معیارهای تصمیم گیری سرمایه گذاران از این دیدگاه بررسی شده است که آیا سود دارای محتوای اطلاعاتی می باشد و اگر این سود، سود غیرمنتظره نشات گرفته از انگیزه های هموارسازی سود باشد، آیا با اعلان آن موجب واکنش بازار و کسب بازده غیرعادی می شود؟ جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده، که براساس شرایط در نظر گرفته شده (روش حذف سیستماتیک) برای انتخاب نمونه، 99 شرکت طی دوره 1387 تا 1391 انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تجزیه و تحلیل داده های تابلویی، استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که، سود دارای محتوای اطلاعاتی می باشد و اعلان سودهای غیرمنتظره که به واسطه انگیزه های هموارسازی سود، توسط مدیریت انجام می شود، باعث می شود که سرمایه گذاران بتوانند به خوبی اطلاعات مربوط به سود را تفسیر و معانی مربوط به آن را بفهمند. در نتیجه اطمینان سرمایه گذاران به دستیابی به سود اعلامی بالا می رود. افزایش اطمینان سرمایه گذاران منجر به افزایش اثرگذاری سود غیرمنتظره بر بازده غیرعادی و در نتیجه قیمت سهام می شود.

عمده تحقیقاتی که به بررسی روابط بین اطلاعات حسابداری و متغیرهای بازار پرداخته اند، به کاهش ارتباط ارزشی اطلاعات حسابداری و به خصوص سود تأکید داشته اند. در واکاوی این پژوهش ها، پیش فرضی وجود دارد مبنی بر اینکه قیمت بازار، جایگزین مناسبی برای ارزش سهام محسوب می شود؛ ادعایی که به عقیده بسیاری از محققان، ممکن است موجب ایجاد استنباط های اشتباه در نتیجه گیری بر اساس این نوع تحقیقات شود. انبوهی از شواهد در پژوهش های قبلی گزارش شده است که نشان می دهند، واکنش بازارها به اطلاعات گزارش شده و از جمله اطلاعات حسابداری مقتضی نیست و بازار، حداقل در کوتاه مدت، اثرات اطلاعات جدید را به درستی منعکس نمی کند و این موضوع، خود ممکن است عاملی تأثیرگذار بر استنباط ها در خصوص کاهش سودمندی اطلاعات حسابداری باشد. برای آزمون محرک های کاهش همبستگی سود حسابداری با بازده سهام، در این پژوهش، ابتدا روند زمانی تغییرات در همبستگی سود حسابداری با بازده سهام بررسی شده و سهم هر یک از این دو متغیر در تغییرات این رابطه آزمون شد. نتایج تجربی به دست آمده از بررسی دوره 15 ساله پژوهش حاکی از آن است که توان توضیح دهندگی سود حسابداری در طول زمان کاهش معناداری داشته است اما این کاهش، به دلیل نوفه در بازده سهام بوده که این ویژگی بازده سهام، در طول دوره تحقیق افزایش یافته است. نوفه در سود سهام، اگرچه عاملی برای کاهش همبستگی بین دو متغیر به شمار می آید، اما اثرات آن از لحاظ آماری معنی دار نمی باشد و روند اثرات نیز در طول زمان کاهش پیدا کرده است.

پیش فرض حاکم در بررسی محتوای اطلاعاتی متغیرهای حسابداری این است که قیمت و بازده جاری بازار، جایگزین مناسبی برای ارزش سهام محسوب می شود; ادعایی که به عقیده بسیاری از پژوهشگران، ممکن است موجب ایجاد استنباط های اشتباه در نتیجه گیری بر اساس این نوع پژوهش ها -شود. در واقع ممکن است به دلیل ناکارایی بازار، اثر اطلاعات حسابداری بر قیمت سهام، بی درنگ و بدون تاخیر زمانی صورت نپذیرد. در چنین حالتی، سنجش ارتباط میان متغیرهای ذکر شده مناسب نیست; زیرا از یک طرف، قیمت بازار هنوز به واسطه اطلاعات حسابداری، تعدیل نشده و از طرف دیگر، همراهی میان اطلاعات و متغیرهای بازار، نامربوط تلقی می شود.با توجه به شواهد پژوهش های پیشین علیه کارایی بازار، به منظور بررسی قابلیت اتکای مفروضات زیربنایی پژوهش های رایج حوزه ارتباط ارزشی، در پژوهش حاضر، اثر تاخیر در تعدیل قیمت بر تخمین ضریب واکنش به سود حسابداری، به صورت تحلیلی و تجربی مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر مبنای داده های 100 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1387 تا 1394، نتایج نشان می دهد که تاخیر در تعدیل قیمت، اثر منفی بر ضریب واکنش به سود حسابداری دارد.